Monument voor de Vrede, Heppe de Moor, 1986
Hoekenesgracht
De stadsdeelraad van Osdorp had begin jaren ’80 de wens om een vredesmonument te plaatsen dat dienst kon doen als verzamelplek voor de jaarlijkse Dodenherdenking. Wat doe je dan als stadsdeelraad? Wachten op een teken van boven? Nee, van De Verenigde Naties. Zij riepen het jaar 1986 uit tot Internationaal Jaar van de Vrede, de perfecte aanleiding om ervoor te zorgen dat het monument er echt kwam.
In 1986 werd het kunstwerk in de Hoekenesgracht gerealiseerd door Heppe de Moor. Wie met röntgenogen naar het werk zou kijken, ziet een constructie van H-profielen, afgewerkt met piepschuim met een ferro-cementlaag. In de vormen van het werk zul je kenmerkende architectonische facetten van Osdorp zien: het typische kofferdak van De Meervaart is erin verwerkt, net als de flat op het Dijkgraafplein en de hijsbalken aan de gevels in de Jan Oudegeeststraat. Tenminste, dit kan je erin zien als je een Osdorper van het eerste uur bent. Het dak van de Meervaart, dat typische kofferdak, is na de verbouwing in 1999 namelijk een luxe aluminium beautycase geworden. En kent iemand de befaamde hijsbalken aan de gevels in de Jan Oudegeeststraat nog? Ik niet. Deze wijk is ondertussen helemaal gerenoveerd.
De oorspronkelijke functie van het monument als locatie voor de jaarlijkse Dodenherdenking, is door vernielingen van herdenkingskransen in 2006 verloren gegaan. In 2008 besluit de stadsdeelraad dat de herdenking op 4 mei voortaan aan de Sloterplas plaats vindt, waar ook een ander werk van De Moor te zien is, het Vredesteken.
Met het verstrijken van de tijd lijkt dit kunstwerk minder relevant te worden, door de verwijzingen naar verdwenen architectuur en het stoppen van de jaarlijkse herdenking op deze locatie. Maar sta je voor het kunstwerk, dan besef je waarom het er nog staat: vanwege de esthetiek en het licht. Door het zonlicht met de reflecties in het water lijkt het monument telkens te transformeren tot iets nieuws. Bij elk bezoek zie je het monument en de wereld letterlijk in een ander daglicht. Het maakte de beschrijving van De Moor van het werk daarom ook zo sterk: ‘Het Monument voor de Vrede is een spiegeling van de samenleving zonder oorlog,’
Beluister ook de podcastaflevering over dit kunstwerk, en laat je meeslepen door de boeiende verhalen achter de werken van kunstroute Osdorp. In de podcast luister je naar gesprekken tussen schrijver en onderzoeker van deze route, Willem Sjoerd van Vliet, en kunsthistoricus Sietske Roorda.
